संघ परिवारातील विविध संघटना समाजातील महिलांची सक्रियता वाढवण्यासाठी प्रयत्न करणार आहेत. याबाबत राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघाच्या समन्वय बैठकीत चर्चा झाल्याची माहिती संघाचे सहसरकार्यवाह डॉ. मनमोहन वैद्य यांनी आज, शनिवारी पुण्यात आयोजित पत्रकार परिषदेत दिली. याप्रसंगी संघाचे अखिल भारतीय प्रचार प्रमुख सुनील आंबेकर देखील उपस्थित होते.
डॉ.मनमोहन वैद्य म्हणाले की, भारतीय विचारात कुटुंब हे सर्वात लहान घटक आहे. कुटुंबात स्त्रियांची भूमिका सर्वात महत्त्वाची असते. त्यामुळे समाजातील प्रत्येक क्षेत्रात महिलांनी आघाडीची भूमिका बजावली पाहिजे. समाजात महिलांची सक्रियता वाढत असून हे कौतुकास्पद आहे. या पार्श्वभूमीवर संघाच्या शताब्दी योजनेंतर्गत महिलांचा वाढता सहभाग यावर बैठकीत चर्चा करण्यात आली. महिलांमधील परस्पर संपर्क वाढवण्यासाठी देशभरात 411 परिषदा आयोजित केल्या जातील. आतापर्यंत 12 प्रांतात अशा 73 संमेलनांचे आयोजन करण्यात आले असून, त्यांना चांगला प्रतिसाद मिळाला आहे. ज्यामध्ये 1 लाख 23 हजारांहून अधिक महिलांचा सहभाग होता. संघाचे कार्य सुरू होऊन 97 वर्षे झाली आहेत. या प्रवासात 4 टप्पे आहेत. संघटना, विस्तार, संपर्क आणि क्रियाकलाप हे तीन टप्पे होते. 2006 मध्ये श्रीगुरुजींच्या जन्मशताब्दीनंतर, चौथा टप्पा सुरू झाला, ज्यामध्ये प्रत्येक स्वयंसेवकाने राष्ट्राच्या प्रगतीसाठी काहीतरी कार्य करण्याची शपथ घेणे अपेक्षित असल्याचे वैद्य म्हणाले.
बैठकीत चर्चेला आलेल्या इतर विषयांबाबत ते म्हणाले की, समाजातील सज्जन शक्ती संघटित करून सामाजिक कार्यात सक्रिय करण्याच्या प्रयत्नांवर चर्चा झाली. सनातन संस्कृतीबाबत विचारलेल्या प्रश्नाच्या उत्तरात ते म्हणाले की, सनातन धर्म म्हणजे धर्म नाही. सनातन सभ्यता ही आध्यात्मिक लोकशाही आहे. सनातनबद्दल विधाने करणाऱ्यांनी आधी या शब्दाचा अर्थ समजून घ्यावा. भारत आणि भारत या नावांबाबत विचारलेल्या प्रश्नाला उत्तर देताना ते म्हणाले की, देशाचे नाव भारत आहे, ते भारतच राहिले पाहिजे. खरं तर, हे प्राचीन काळापासून लोकप्रिय नाव आहे. भारत हे नाव सभ्यतेचे मूळ असल्याचे त्यांनी सांगितले.
संघाच्या कार्यविस्तारावर बोलताना वैद्य म्हणाले की, देशात संघाच्या शाखांची संख्या सातत्याने वाढत आहे. कोरोनापूर्वीच्या तुलनेत ही संख्या अधिक झाली आहे. देशात 2020 मध्ये 38 हजार 913 ठिकाणी शाखा होत्या, 2023 मध्ये ही संख्या 42 हजार 613 पर्यंत वाढली आहे म्हणजेच 9.5 टक्के वाढ झाली आहे. संघाच्या दैनंदिन शाखांची संख्या 62 हजार 491 वरून 68 हजार 651 झाली आहे. संघाच्या देशात एकूण 68 हजार 651 दैनंदिन शाखा असून त्यापैकी 60 टक्के विद्यार्थी शाखा आहेत. चाळीस वर्षापर्यंतच्या स्वयंसेवकांच्या शाखांचे प्रमाण 30 टक्के आहे, तर चाळीस वर्षांवरील स्वयंसेवकांच्या शाखांचे प्रमाण 10 टक्के आहे. संघाच्या अधिकृत वेबसाइटवर दरवर्षी 1 ते 1.25 लाख नवीन लोक संघात सहभागी होण्याची इच्छा व्यक्त करत आहेत. त्यापैकी बहुतांश 20 ते 35 वयोगटातील असल्याचे वैद्य यांनी सांगितले.
